Drugie życie Bauhausu

Funkcjonalność i prostota przedmiotów codziennego użytku, rozkładane stoliki i kanapy, przesuwane drzwi, meblościanki, tapczanopółki, meble modułowe, aneksy kuchenne – wszystko to, co umożliwia życie w 50-metrowym mieszkaniu, odziedziczyliśmy po Bauhausie. Bez wątpienia nauczyliśmy się praktycznego myślenia o wyposażeniu domu, choć kiedy oglądamy dzisiaj meble sprzed 80–90 lat, trudno oprzeć się wrażeniu, że pod względem designu dopiero do nich dorastamy.

Słynny stalowy fotel Marcela Breuera z 1926 roku czy geometryczna kołyska Petera Kelera z 1922 roku wciąż wydają się nowoczesne w formie. Istniejący formalnie tylko 14 lat Bauhaus oceniany jest przez Niemców jako największy wkład ich kultury do światowej sztuki początku XX wieku. Jeśli mierzyć go miarą wpływu na współczesność nie sposób się z tym nie zgodzić. Wiele mebli zaprojektowanych przez twórców Bauhausu jest produkowanych do dziś. Powstały też egzemplarze inspirowane epoką, choć wykorzystujące najnowsze technologie i materiały. Choć sprzęty te w zamierzeniu twórców miały być dostępne dla szerokiego grona odbiorców, dziś są kosztownymi ikonami designu.
Modernizm jest modny, malarstwo Pieta Mondriana inspiruje projektantów T-shirtów, artyści współcześni chętnie nawiązują do dzieł największych twórców tamtego czasu, modernistyczne zabytki architektury stały się przedmiotem uwielbienia wykształconych mieszkańców wielkich miast. Według amerykańskiej artystki Christine Hill, reprezentującej MoMA, idee bauhausowskie spełnia dziś IKEA. Produkowane przez szwedzką firmę sprzęty domowe łączą tak ważną z punktu widzenia szkoły dostępność, prostotę i funkcjonalność z pomysłową i nowoczesną formą. A przy tym są otwarte na indywidualne potrzeby i fantazję użytkownika.

Ale wracając do początku: Niemiecka uczelnia artystyczna, została założona w 1919 roku w Weimarze przez Waltera Gropiusa jako szkoła budownictwa. W swojej 14-letniej historii Bauhaus miał trzech dyrektorów i działał w trzech kolejnych miastach; powstał w Weimarze, rozwinął się w Dessau, kończył się w Berlinie. W 1934 – szkoła została zamknięta z powodu nacisków nazistów. Wyróżniała się nowatorskim programem nauczania, w który miał dać społeczeństwu artystów, projektantów i rzemieślników pracujących zgodnie nad powstaniem kompletnego dzieła. Określenia „Bauhaus” używa się również w odniesieniu do wypracowanego na uczelni stylu architektonicznego, który jest jednym z prądów modernizmu. Pod względem ideowym większość wykładowców i studentów uczelni reprezentowała lewicowy i egalitarny światopogląd. Chcieli tworzyć funkcjonalne i niedrogie domy dla nowoczesnego społeczeństwa. Odkryli, że architektura ma znaczący wpływ na jakość życia człowieka i rozwój społeczny. Propagowali stosowanie prefabrykatów w budownictwie.

Wszyscy szefowie Bauhausu, zarówno Gropius, jak i jego następcy Hannes Meyer i Ludwig Mies van der Rohe, byli architektami. W Bauhausie chodziło jednak o coś więcej niż nauczanie wznoszenia budynków. Społeczność nauczycieli i uczniów łączyło wspólne życie i zespołowa praca. W Bauhausie nie było profesorów, lecz mistrzowie. Były to najciekawsze indywidualności epoki, m.in. Paul Klee, Josef Albers, Lyonel Feininger, Oscar Schlemmer, Piet Mondrian, Wasilij Kandinski, Johannes Itten, Laszlo Moholy-Nagy i Marcel Breuer.

Zamknięcie szkoły paradoksalnie okazało się początkiem triumfu uczelni: absolwenci i mistrzowie Bauhausu uznani w Niemczech za reprezentantów „sztuki zdegenerowanej” rozproszyli się po świecie, a wraz z nimi idee, które mimo że nie spełniły się jako utopia nowoczesności, posłużyły do budowy świata, w którym dziś żyjemy.

Eksperymentalny dom Haus am Horn w Weimarze z 1923 r., rozbudowany w 1925 r., projektu Georga Muchego

Autentyczne zdjęcia wnętrz epoki Bauhausu:

Restauracja w Dessau projektu Carla Fiegera Kornhaus (1920):

Meble projektantów wspołtworzących Bauhaus:

fotel Barcelona Mies van der Rohe

Fotel Bibendum projektu Eileen Grey

Szezlong Le Corbusier

Serwis kawowy projektu Marianne Brandt

Serwis śniadaniowy TAC zaprojektowany przez pierwszego dyrektora Bauhausu Waltera Gropiusa dla Rosenthal. Architekt zaprjektował go wraz z nową siedzibą firmy. To dopiero wszechstronność!